Berdasarkan sejarah, Malaysia adalah sebuah negara
yang berasaskan kepada sistem kenegaraan Melayu atau Malay Polity. Perlu diingat, sejarah sistem kenegaraan Melayu
bermula dengan perkataan ‘Melayu’ atau ‘Tanah Melayu’ itu sendiri yang
bermaksud wilayah dan kepulauan di rantau ini. Nama-nama ini terkenal di
kalangan negeri China, India dan Barat seperti Melayu (I-Tsing), Malaiur (Marco
Polo), Malaiyur (inskripsi Tanjore-Sanskrit di India), Ma-LiYu-R (Yuan
Shih/Cina), Mailiur (Siam) dan Malayo (Albuquerque/ Portugis) (Suntharalingam & Ismail, 1985) .
Kedatangan penjajah British telah merubah peta
politik Tanah Melayu. Kalau dahulu, hubungan antara China dan Tanah Melayu
hanya melibatkan perdagangan dua hala sahaja, tanpa penghijrahan secara
besar-besaran, namun, setelah penjajahan berlaku, maka bermulalah episod kemajmukan
masyarakat di negara ini. Ini bermakna, masyarakat majmuk di negara ini
bukanlah muncul secara semula jadi seperti didakwa oleh sesetengah pihak.
Negara ini ada penghuni asalnya. Sebelum tahun 1910, kemasukan orang asing
semakin bertambah tanpa had telah mengejutkan sultan negeri-negeri Melayu
Bersekutu. Mereka memaksa British menghalangnya. Tetapi keperluan pekerja yang
mendesak dalam bidang perlombongan dan perladangan menjadikan kemasukan mereka
tidak boleh dihalang lagi. Setiap tahun ribuan pendatang Cina dan India tiba di
Tanah Melayu. Sehingga tahun 1931, apabila bancian dibuat, jumlah orang-orang bukan
Melayu telah melebihi bilangan orang-orang Melayu di negeri mereka sendiri (Comber, 2007) .
Politik Malaysia sejak dari awal lagi, melalui
penjajahan demi penjajahan dan kemasukan imigran, adalah bersifat perkauman
(komunalisme). (Dahana, 2002) menyatakan politik komunalisme begitu
kaku sehinggakan kehidupan politik dibentuk mengikut garisan etnik. Selain
daripada dasar ‘pecah dan perintah’ yang diamalkan oleh British, sikap lunak
orang Melayu terhadap orang lain dan kepandaian orang lain mengekspoitasikan orang
Melayu turut menyumbang kepada masalah kaum sehingga ke hari ini. Dengan
kebijaksanaan penjajah dan imigran ini juga, negara ini diberikan kemerdekaan
dengan bersyarat iaitu mereka mesti sanggup berkongsi kuasa dan ekonomi (Sik, 1995) .
Pendidikan formal amat penting dalam proses
sosialisasi. Sarjana tempatan, (Rahim, 2007)
turut bersependapat bahawa sosialisasi politik ialah bagaimana kita menerima
norma dan nilai dan pengalaman politik dalam kehidupan kita. Adakalanya
sosialisasi politik dipengaruhi oleh ibu bapa dan ahli keluarga kita dalam
bentuk menerima atau menolak sesuatu parti politik. Pendidikan formal akan membezakan antara
orang yang mempunyai ilmu dengan orang yang tidak mempunyai ilmu pengetahuan. Sekolah
berperanan untuk menanamkan kepercayaan politik secara formal melalui
perancangan secara sedar dan secara tidak formal melalui pengalaman. Bagi
pelajar yang mempunyai perbezaan latar belakang politik dan sosial, sekolah
boleh mensosialisasikan mereka semula mengikut kumpulan yang sama sehingga melanjutkan
pelajaran ke peringkat yang lebih tinggi (Langton, 1969) . Bagi pandangan Ahmad Fawzi ( 1987), institusi pendidikan merupakan pendekatan yang
paling sesuai dan berkesan untuk menghasilkan integrasi nasional pendidikan
Kebangsaan dengan jelas menyatakan integrasi nasional adalah matlamat utama
sistem pendidikan kebangsaan. Matlamat integrasi melalui pendidikan telah mula difokuskan
sejak Laporan Razak 1956.
Dalam membentuk bangsa Malaysia melalui sistem pendidikan
dan bahasa pengantar yang sama, pihak kerajaan mestilah berani dalam membuat
keputusan berkaitan dengannya. Beliau percaya 90 peratus rakyat akan patuh dan
mengikutinya. Untuk membentuk bangsa Malaysia, tidak perlu banyak aliran dalam
pendidikan. Satu masa dulu kita ada satu sistem aliran. Satu sistem yang baik.
Satu kesalahan besar yang kita buat, ialah tukar sistem, tukar bahasa pengantar
di sekolah. Inilah kesilapan besar yang telah berlaku. Beliau memberi contoh
negara India. Tidak ada sekolah Tamil. Semua sekolah menggunakan Bahasa
Inggeris. Tetapi bahasa Tamil dibenarkan untuk dipelajari. Hasilnya, India
telah muncul sebagai negara dunia ketiga hebat, walaupun ia negara yang paling
miskin (Abdullah M. R., 2010) .
kajian yang dilakukan oleh sekumpulan pensyarah di Universiti
Utara Malaysia terhadap pelajar-pelajarnya yang terdiri daripada bangsa Melayu,
Cina dan India membuktikan pernyataan di atas. Kebanyakan pelajar-pelajar
mempunyai sentimen perkauman yang tinggi. Polarisasi di alam kampus amat
membimbangkan. Para pelajar lebih suka bergaul dengan kaum sendiri dalam segala
hal. Semua ini berlaku disebabkan oleh proses sosialisasi yang dilalui sebelum
memasuki alam kampus (Noor, Azizi, & Lee, 2006) .
Integrasi merupakan satu proses bagi mewujudkan satu
identiti nasional dalam kalangan kumpulan yang terpisah daripada segi budaya,
sosial dan lokasi dalam sesebuah unit politik. Manakala, perpaduan pula boleh
diertikan sebagai satu proses yang menyatupadukan seluruh masyarakat dan negara
supaya setiap anggota masyarakat dapat membentuk satu identiti dan nilai
bersama serta perasaan cinta dan banggakan tanah air (Baharuddin,
2007) .
Jika digabungkan kedua-dua perkataan ini, integrasi perpaduan bermaksud mewujudkan
satu masyarakat bersatu padu dengan satu identiti nasional. Kerjasama ini boleh
dibentuk melalui integrasi wilayah, ekonomi, kebudayaan, sosial, pendidikan dan
politik. Dalam konteks politik di Malaysia, integrasi dan perpaduan tidak
banyak melibatkan unsur-unsur asimilasi tetapi lebih mirip kepada integrasi,
akomodasi dan akulturasi (Abdullah M. R., 2010) .
Kesan daripada kurangnya integrasi, maka sikap
Prejudis dan stereotaip terhadap kumpulan etnik lain akan terus wujud dalam
masyarakat Malaysia. Prasangka juga berlaku akibat konflik sosial di antara
individu untuk membenarkan penindasan kumpulan minoriti. Mengambil idea Karl
Marx (Ashley dan Orenstein, 2001) ,prasangka
terhadap kumpulan minoriti boleh difahami sebagai melayani kepentingan kelas
kapitalis (bourgeasie) iaitu untuk membolehkan pekerja kumpulan minority menerima
baik rendah upah dan keadaan kerja yang buruk. Selain itu pihak kapitalis mewujudkan
sikap prasangka sebagai sarana untuk mengawal pekerja sehingga mereka cenderung
menjadi terancang . Ini bermakna golongan kelas atasan dapat mempertahankan
eksploitasi dan penindasan ke atas kaum bukan kulit putih dalam zaman penjajahan,
perhambaan dan imperialisme (Macionis , 1998: 220)
Menurut Simpson dan Yinger (1985: 107-108) pula,
budaya prejudis adalah bersifat konservatif dan akan berterusan dari masa ke masa
seperti juga dengan sikap, nilai-nilai dan keyakinan. Generasi akan datang akan
belajar tentang prejudis dengan cara yang sama dan akan menggunakan alasan yang
sama bahawa mereka belajar dari pengalaman orang dan budaya sebelumnya. Ini bermaksud
kita mengamalkan sikap prejudis dan perkauman melalui warisan budaya dan dilangsungkan
pula dengan idea-idea stereotaip dan emosi . Apabila kita sudah beranggapan
bahawa prejudis itu merupakan sebahagian daripada warisan budaya, maka seseorang
individu akan sentiasa berfikir dan bersikap negatif terhadap kumpulan lain
sebagai rutin sosialisasi yang akhirnya sampai ke tahap rasis.
McLemore (1994: 124), Healey (2009: 110) mengistilahkan stereotaip sebagai kenyataan-kenyataan
umum yang negatif terhadap sesuatu kumpulan etnik. Misalnya gambaran berlebih-lebihan
tentang sesuatu perlakuan baik atau buruk yang ditujukan kepada sesuatu
kumpulan etnik oleh etnik lain terutama kepada etnik minoriti. Hal ini terhasil
apabila berlaku pertembungan dua atau lebih komuniti etnik. Fahaman stereotaip ini
akan menimbulkan perasaan yang negatif dalam kalangan masyarakat, khususnya masyarakat
majmuk di Malaysia. Hal ini kerana fahaman steretoip akan mengakibatkan sesuatu
kumpulan etnik itu memandang rendah terhadap kumpulan etnik lain dan seterusnya
membataskan interaksi antara etnik dan menimbulkan semangat perkauman yang
menebal. Walau bagaimanapun tidak dapat dinafikan bahawa setiap kumpulan etnik
akan memiliki pandangan stereotaip mereka terhadap kumpulan etnik lain.
Misalnya pandangan masyarakat Barat terhadap kumpulan-kumpulan etnik di
Malaysia. Begitu juga etnik Melayu mempunyai gambaran stereotaip terhadap etnik
Cina dan India dan sebaliknya.
Seterusnya Healey (2009) melihat
kesan stereotaip yang boleh berlaku berterusan dari satu generasi ke generasi
yang akan menjejaskan hubungan antara kumpulan dominan dan minoriti. Kandungan
stereotaip juga yang sebenarnya antara yang dominan dan kumpulan-kumpulan
minoriti dan sering salah satu cara penting di mana kumpulan dominan cuba untuk
membenarkan atau merasionalisasi hubungan itu. Simpson
dan Yinger (1985) pula telah membahagikan stereotaip kepada dua bentuk.
Pertamanya dengan memberi sifat rendah yang melampau seperti pemalas dan tidak
cerdik kepada kumpulan minoriti. Sifat ini cenderung berlaku semasa institusi perhambaan
masih berlaku di mana kumpulan minoriti menjadi sering dieksploitasi oleh kumpulan
dominan. Keduanya stereotaip turut berlaku apabila kuasa dan perbezaan status
kumpulan minoriti dengan kumpulan dominan semakin rapat . Kumpulan minoriti juga
telah mengalami mobiliti ke atas dan memiliki beberapa kejayaan sama ada di sekolah
atau perniagaan. Kejayaan relatif mereka tetap dipandang negatif sehingga muncul
ungkapan-ungkapan seperti ’terlalu pintar’, ’terlalu materialistik’ , ’terlalu
licik’ dan sebagainya.
Soal membentuk perpaduan kaum di negara ini diakui
memang sesuatu yang sukar untuk dilaksanakan kerana ia terhasil akibat latar
sejarah. Begitu juga dengan soal kewujudan sekolah vernakular yang menjadikan
bahasa Mandarin dan Tamil sebagai bahasa pengantara. Ia sudah wujud sejak sekian lama hasil tolak
ansur dan kesepakatan antara kaum dengan memberikan kebebasan kepada kaum Cina
dan India untuk mengangkat bahasa dan budaya mereka tetapi dalam masa yang sama
memastikan kewujudannya tidak bercanggah dengan sistem dan dasar pendidikan
negara.
Baru-baru ini isu tersebut kembali timbul ekoran
keputusan pilihan raya umum yang menyaksikan berlakunya penolakan besar-besaran
pengundi Cina terhadap kerajaan Barisan Nasional (BN) sehingga menimbulkan rasa
kurang senang banyak pihak. Ada yang menganggap kewujudan sekolah jenis
kebangsaan terutama Sekolah Jenis Kebangsaan Cina yang semakin berkembang dan
menjadi pilihan utama masyarakat Cina, hanya meluaskan lagi jurang perkauman
sekali gus menyukarkan usaha kerajaan untuk memupuk perpaduan di kalangan
masyarakat pelbagai kaum.
Dalam majlis ‘Wacana Post Mortem PRU13: Bicara
Kepimpinan dan Survival Ummah’ hujung minggu lalu, Pro-Canselor Universiti
Tekonologi Mara (UiTM), Tan Sri Abdul Rahman Arshad mencetuskan semula isu yang
kontroversi dan boleh meniupkan api perkauman ini jika tidak ditanggani dengan
betul. Malah bagi mereka yang tidak faham maksud dan tujuan sebenar serta tidak
berfikir secara rasional, akan
menganggap kenyataan beliau itu berbau perkauman dan ada unsur-unsur hasutan.
Beliau dilaporkan berkata bahawa sekolah vernakular
merupakan batu penghalang kepada perpaduan dan keputusan PRU-13 lalu jelas
menunjukkan tidak ada perpaduan di Malaysia apabila jurang perkauman menjadi
semakin melebar. Walaupun kenyataan beliau itu dikecam oleh banyak pihak dan
disifatkan oleh Setiausaha Agung DAP, Lim Kit Siang sebagai satu hasutan,
kenyataan Rahman Arshad yang mahukan sekolah vernakular dimansuhkan, perlu
dilihat daripada persepktif yang lebih luas tanpa dipengaruhi oleh sentimen
apatah lagi untuk tujuan atau kepentingan politik mana-mana pihak (Irfan, 2013) .
Daripada satu sudut apa yang beliau katakan itu ada
kebenarannya. Beliau memberikan contoh bahawa sekolah vernakular di negara ini
berkembang lebih maju dan hanya sekitar 20 peratus sahaja pelajar bukan Melayu
memilih belajar di sekolah kebangsaan yang menggunakan bahasa Melayu sepenuhnya
sebagai bahasa penghantar.
Menurut beliau apabila majoriti kaum Cina menghantar
anak-anak mereka belajar di sekolah Cina, secara tidak langsung ia akan melebarkan
lagi jurang antara kaum sekali gus menyukarkan usaha untuk memupuk perpaduan
dan menanam sikap saling hormat menghormati dan memahami antara satu sama lain
dengan lebih dekat. Dan pemisahan kaum ini menjadi semakin melebar apabila
sebahagiannya terus memilih untuk meneruskan pengajian di peringkat sekolah
menengah swasta yang menggunakan bahasa Mandarin sebagai bahasa penghantar.
Beliau turut mengambil contoh sistem pendidikan di
banyak negara termasuk di Indonesia, Thailand dan Filipina yang telah menerima
pakai penggunaan bahasa tunggal dalam dasar pendidikan mereka untuk mengukuhkan
perpaduan. Malah di Singapura yang majoritinya Cina juga tidak mengangkat
sistem pendidikan Cina sebagai sistem pendidikan utama sebaliknya menjadikan
sistem pendidikan menggunakan bahasa Inggeris sepenuhnya untuk memupuk
perpaduan masyarakat berbilang kaumnya (Irfan, 2013) .
